Hồ Con Rùa ở trung tâm TP HCM có tên chính thức là Công trường Quốc tế, là nút giao của các tuyến đường Phạm Ngọc Thạch, Trần Cao Vân và Võ Văn Tần. Xung quanh hồ tập trung rất nhiều nhà hàng, quán bar, cà phê nên khu vực này luôn nhộn nhịp từ sáng đến khuya
Lịch sử Hồ Con Rùa và những câu chuyện
Nguyên thủy vị trí Hồ Con Rùa vào năm 1790 là cổng thành Khảm Khuyết của thành Bát Quái (còn gọi là thành Quy) được xây theo lệnh vua Gia Long. Tuy nhiên, sau cuộc nổi loạn của Lê Văn Khôi (1833-1835), vua Minh Mạng đã cho phá thành Bát Quái và xây một ngôi thành nhỏ hơn mang tên là thành Phụng (thành Gia Định). Vị trí cửa Khảm Khuyết trở thành một điểm ở ngoài thành và nối thẳng con đường ngoài mặt tây thành xuống bến sông (đường số 16 – Catinat và bây giờ là Đồng Khởi).
Sau khi chiếm được Sài Gòn năm 1859, người Pháp đã cho phá hủy toàn bộ thành Gia Định. Năm 1878, một tháp nước được xây tại vị trí Hồ Con Rùa ngày nay để phục vụ nhu cầu cung cấp nước uống cho cư dân trong vùng. Đến năm 1921, tháp nước bị phá bỏ và con đường được mở rộng nối dài đến đường Mayer (nay là đường Võ Thị Sáu). Từ đó, vị trí này trở thành giao lộ của các tuyến đường như ngày nay.
Cũng tại vị trí này, người Pháp cho xây một tượng đài ba binh sĩ bằng đồng với hồ nước nhỏ, để đánh dấu cuộc xâm chiếm và biểu tượng của người Pháp làm chủ Đông Dương. Do đó, người dân thường gọi nó là Công trường Ba hình. Các tượng đài này tồn tại đến năm 1956 thì bị Chính quyền Việt Nam Cộng hòa phá bỏ, chỉ còn lại hồ nước nhỏ. Giao lộ cũng được đổi tên thành Công trường Chiến sĩ.
Sau khi người Pháp rút khỏi Việt Nam, địa điểm Công trường Chiến sĩ trở thành vòng xoay giao thông của đường Duy Tân (nay là Phạm Ngọc Thạch) và Trần Quý Cáp (nay là Võ Văn Tần – Trần Cao Vân). Thời điểm xây Hồ Con Rùa chưa được xác định chính xác, song một số tài liệu cho là nó được xây năm 1965-1967. Người thiết kế là kiến trúc sư Nguyễn Kỳ.
Trong những năm 1970 đến 1974, Hồ Con Rùa được chính quyền Việt Nam Cộng Hòa trùng tu và chỉnh trang. Trong đó có việc dựng thêm và điều chỉnh 5 cột bêtông cao có dạng năm bàn tay xòe ra giống như các cánh hoa đón đỡ một nhụy hoa.
Công trình mới này còn bao gồm một vòng xoay giao thông với đường kính khoảng gần 100 mét, được trang trí bởi cây xanh và hồ phun nước hình bát giác lớn với 4 đường đi bộ xoắn ốc đồng hướng đến khu vực trung tâm và hình tượng con rùa bằng hợp kim đội trên lưng bia đá lớn. Do đó, mới có tên gọi dân gian là Hồ Con Rùa.
Ban đầu, khu giao lộ này được đặt tên là Công trường Chiến sĩ Tự do, đến năm 1972 thì đổi tên thành Công trường Quốc tế. Tuy nhiên, đầu năm 1976, tấm bia và con rùa bị phá hủy trong một vụ nổ, dù con rùa không còn nhưng người dân vẫn quen cách gọi cũ thay vì tên chính thức
Do có kiến trúc khá kỳ lạ, Hồ Con Rùa được gắn với giai thoại trấn yểm long mạch của tổng thống Việt Nam Cộng Hòa Nguyễn Văn Thiệu. Theo lời thuật của tác giả Huỳnh Bá Thành trong cuốn sách Vụ án Hồ Con Rùa (Nhà xuất bản Tuổi Trẻ 1982), có giai thoại truyền miệng kể là vào năm 1967 khi tướng Nguyễn Văn Thiệu lên làm tổng thống Việt Nam Cộng Hòa, đã cho mời một thầy phong thủy người Hoa nổi tiếng đến coi thế đất tại dinh Độc Lập.
Ông thầy phong thủy này khen dinh được xây trên long mạch. Con rồng này có đầu nằm ngay dinh Độc Lập (vì vậy Dinh Độc lập còn có tên gọi là Phủ Đầu Rồng) và đuôi rồng nằm tại vị trí Công trường Chiến sĩ. Tuy phát hưng vượng nhưng do đuôi rồng hay vùng vẫy nên sự nghiệp không bền, cần phải cúng yểm bùa bằng cách đúc một con rùa lớn để trấn đuôi rồng không vùng vẫy, mới giữ được ngôi vị tổng thống lâu dài.
Vì vậy, ông Nguyễn Văn Thiệu đã nghe theo và cho xây dựng một hồ nước có hình bát giác, phỏng theo bát quái trận đồ, một biểu tượng phong thủy thường dùng để trấn yểm của người xưa, và cho đặt một con rùa lớn đúc bằng đồng ngay chính giữa hồ. Cũng vì thế, nhiều người cho rằng kiến trúc tháp cao giống như hình một thanh gươm hoặc một cây đinh khổng lồ đóng xuống hồ nước để giữ chặt đuôi rồng, và khuôn viên hồ nước có hình bát quái, bên giữa có hình âm dương.
Tổ chức “phố ăn vặt” Nguyễn Thượng Hiền
UBND quận 3 đang xây dựng đề án biến khu vực đường Nguyễn Thượng Hiền (phường 7, quận 3) thành “phố ăn vặt”.
Đối với phố đi bộ Nguyễn Thượng Hiền ở phường 4, ông Phạm Thành Kiên – Bí thư Quận 3 – cho biết, con đường này được biết đến là nơi buôn bán đồ ăn vặt, đồ ăn đường phố và đa số đồ ăn được đặt qua mạng đều xuất phát từ khu vực này. Địa điểm này cũng từng xuất hiện trên các tạp chí du lịch, diễn đàn du lịch của “Tây balô”.
Ghi nhận tại đường Nguyễn Thượng Hiền (đoạn từ vòng xoay Dân chủ đến đường Nguyễn Đình Chiểu), đoạn đường này có chiều rộng lòng đường chỉ tầm 7m, hàng quán ăn uống dày đặc hai bên đường, giờ cao điểm thường xuyên kẹt xe.
Theo đề án, đường Nguyễn Thượng Hiền sẽ được cải tạo thành tuyến đi bộ ẩm thực văn hóa sau 18h hằng ngày và những ngày cuối tuần. Sau cải tạo, đoạn đường này sẽ là khu vực mang hình ảnh đô thị hiện đại.
Bên cạnh đó, quận 3 sẽ tổ chức các khu vực ẩm thực sôi động, hàng sách, đồ lưu niệm và hoa tươi kết hợp quảng trường nhạc nước, tạo không gian năng động lôi cuốn.
Về giao thông, theo đề án, khi đóng đường Nguyễn Thượng Hiền, các hoạt động giao thông sẽ tại các tuyến đường thay thế là Vườn Chuối và hẻm 416. Quận 3 cũng sẽ kiến nghị thành lập hai bãi đỗ xe xung quanh ô đất Công an quận 3 với diện tích khoảng 2.700m2.
Thành phố của những Phố đi bộ và ăn chơi thâu đêm suốt sáng
Hiện, TP HCM có phố đi bộ Nguyễn Huệ (quận 1) hoạt động từ tháng 4/2015, mỗi ngày đón hàng nghìn người đến tham quan, chụp ảnh. Đây cũng là nơi tổ chức các lễ hội đường phố, diễu hành, đường hoa hàng năm và là không gian công cộng lớn nhất thành phố hiện nay.
Cách đó hơn 2 km, phố đi bộ Bùi Viện hoạt động từ tháng 8/2017, cuối tuần đón hơn 1.000 khách tham quan, vui chơi, trong đó nhiều người nước ngoài. Nơi đây tổ chức các hoạt động ẩm thực, âm nhạc đường phố, trò chơi…
Hồi tháng 7, đề án thành lập phố đi bộ ẩm thực, mua sắm của quận theo mô hình kinh tế đêm ở khu vực trước chợ Nguyễn Tri Phương (quận 10) đã được UBND thành phố đồng ý và dự kiến sẽ khai trương trong thời gian tới.